Подкастиң технология бола ала ма?

Posted on by

Мен подкастиңге анықтама бергенде ішінде «технология» сөзін қолдандым. Bakytgul Salykhova осы туралы пікірін айтып, «Подкастинг технология бола ала ма?» деген сұрақ көтерді.

Меніңше, технология деген ұғым физикалық құрылғылар мен жабдықтарды ғана емес, сонымен қатар, белгілі бір мақсатқа/нәтижеге жету үшін қолданылатын әдіс, тәсілдерді де қамтиды. Осы мағынада мен подкастиңді технология деп санаймын, себебі ол аудио және бейнемазмұнды тарату және тұтыну үшін түрлі әдістер мен процестер жиынтығын қамтып, бұл процесті автоматтандырады.

Подкастиң толығымен іске асуы үшін RSS-арнадан басқа, аудио және бейне кодектер, хостиң қызметтері және ойнату құрылғылары сияқты түрлі технологияларды пайдалану керек. Бұл технологиялардың барлығы подкастты таратуға және тұтынуға мүмкіндік беру үшін бірге пайдаланылады.

Интернетте мазмұнды таратудың көптеген басқа әдісі бар. Бірақ олар міндетті түрде технология бола бермейді. Бейне немесе аудиофайлды сайтқа жүктеу/жариялау – мазмұнды тарату әдісі. Бұл әдіс подкастиңде мазмұнды тарату және тұтыну үшін қолданылатын технологиялар мен әдістердің кейбірін қамтыса да, бұл процесті автоматтандырмайды. Тағы бір мысал, файлды немесе файлды ашатын сілтемесі бар электрондық хат жіберу, бұл – файлы тарату әдісі. Сол сияқты месенжерлер арқылы файл жіберу де – әдіс.

Бұл әдістер мен подкастиң арасындағы негізгі айырмашылық мынада: подкастиң мазмұнды RSS көмегімен жеткізіп қана қоймай, подкастқа жазылуға мүмкіндік беріп, мазмұнды тұтыну процесін автоматтандырады. Оған қоса, подкастиң түрлі технологиялардың басын қосып, оларды бір процеске айналдырып отырғандықтан да, мен подкастиңді технология деп білемін.

Сонымен қатар подкастиң әлемдік медианарыққа айтарлықтай әсер етіп, контент жасаушылар мен тұтынушылар үшін жаңа мүмкіндіктер туғызды. Подкастиң әлемдік деңгейдегі салаға да айналды. Подкастерлер мен подкастиңмен айналысатын ұйымдар саны жылдан жылға артып келеді. Меніңше бұл – подкастиң жай ғана әдіс емес, әртүрлі контексттер мен салаларда қолданылатын технология екенінің көрсеткіші.

Сондай-ақ, подкастиң жай технология емес, ол – деорталықтандырылған технология деуге де болады. Подкастиң арқылы таралған мазмұнды сан алуан қолданбалар мен тұғырларда тұтынуға болады. Орталықтандырылған технологиялар арқылы таралған мазмұнды тұтыну сияқты бір нүктеге байланбаған. Тыңдарман подкастты қашан, қалай тұтынам десе де өз еркі. Ал подкастерге подкаст бастау үшін басқа тараптан рұқсат алып, оны белгілі бір тұғырға немесе жүйеге тіркеу де міндетті емес. Әр адам өз компьютерімен-ақ подкасттың RSS-арнасын жасай алады. Осы қасиетіне байланысты подкастиң мазмұнды таратуға арналған басқа технологиялар мен әдістерден ерекшеленеді.

Егер сіз де өз салаңызда осындай технологияны қолданғыңыз келсе, қазақ тіліндегі «Подкастиң негіздері» деген тегін онлайн-курстан өтіп, өз подкастыңызды бастасаңыз болады.

Подкастиң деген не?

Подкастиң деген не?

Posted on by

Бұл сұраққа жауап беру үшін бізге подкастиңді түсіндіретін бірнеше түсінік пен процесті анықтап алу керек.

Көп адам подкастиң 2004 жылы пайда болды деп есептейді. Бірақ подкастиң 2001 жылдың басында пайда болғанының дәлелі бар. Дэйв Уайнердің сол жылы жазған мына постын оқып көріңіз. Осы постта сипатталған <enclosure> тэгі бар RSS-арна арқылы аудионы интернетте тарату процесі кейін подкастиң деген технологияның негізін қалаған.

Егер RSS-арнаның ішінде <enclosure> тэгі болмаса, демек, ол подкастиңге қатысы жоқ. Десек те, RSS-арна тек мәтіннен құралады, оның ішінде файлдың өзі емес, соны ашатын сілтеме ғана болады. Дэйв Уайнер RSS-арнаға <enclosure> тэгін қосқан сәттен бастап RSS-арна арқылы кез келген пішіндегі файл таратуға болады. Бұл тек аудио немесе бейне туралы ғана емес, ол фотосуреттер, PDF немесе Excel болуы да мүмкін. Енді осыған орай RSS-арна арқылы .doc пішініндегі файлдарды таратуды подкастиң деу орынсыз сияқты, сондықтан мен тек аудио мен бейнені қалдырдым.

Подкасттың эпизоды подкаст деп аталмайды, ол – эпизод. Бір эпизод қана жарияланған подкаст болуы әбден мүмкін, бірақ әдетте ол бірнеше эпизодтан құралады.

RSS-арнаның да неше түрі болады, мысалы: ашық және жабық. Жабық RSS-арнаны кез келген адам аша алмайды. Оны ашу үшін авторизациядан өтуі қажет. Менің ойымша, RSS-арна ашық болмаса, ол барлық адамға қолжетімді болмаса, біз ол арнаны подкастиңге қатысы бар деп айта алмаймыз. Сондықтан, меніңше, подкастиңге қатысты RSS-арна сонау 2001 жылы Дэйв Уайнер жасаған RSS-арна сияқты ашық болуы керек.

Қорыта келе қазіргі таңда мен ұсынып отырған подкастиңнің анықтамасы мынандай:

Подкастиң – Интернетте аудио немесе бейнефайлдар жинағын ашық RSS-арна арқылы тарату процесі, технология.

Подкастиң – радио, ТВ сияқты контент таратуға арналған құрал. Подкастиңнің ешбір жанр немесе форматқа қатысы жоқ. Әңгімені немесе сұхбатты подкаст деу – қате түсінік. Ендігі жазбаларымда «Подкаст деген не?» сұрағына жауап беремін.

Подкаст жанр бола ала ма?

Posted on by

Алматыда «Мedia Құрылтай» деген шарада Әйнел Әмірхан сөз сөйлепті. Сөйлегенде подкастиңнің мазмұнды таратуға арналған технология екенін анықтап тұрып айтыпты. 1

Айнель презентациясында подкастиңге қатысты «жанр тазалығы» деген сөз тіркесін қолданады. Мен оны оқып, зерттеп көрдім де, ойландым: подкаст жанр бола ала ма?

Әдетте «жанр» деген шығарманың құрылымына сай болады. Сонымен қатар кез келген жанр әрдайым өзгеріп отырады екен. Жалпы алғанда, мені жанрлардың әлі де толық нақтыланбағандығы таңғалдырды.

Сөйте келе мынадай сұрақ пайда болды: жанрлар әрдайым өзгеріп отыратынын ескере отырып, біз кез келген шығарманы оның тұтынушыға жету жолына байланысты жанрға бөле аламыз ба?

Стрим мен подкастиң

Мәселен, «стрим» деген ұғым бар. Ол туралы интернет былай дейді: «стрим – бұл провайдерден пайдаланушыға аудио және бейне деректердің онлайн түрде үздіксіз беріліп отыруы. Дәлірек айтқанда, «интернеттегі тікелей эфир». … «Стрим» сөзі ағылшын тілінен аударғанда «ағын» дегенді білдіреді.» 2

Қазіргі таңда әлеуметтік желілердің басым көпшілігінде әр қолданушы стрим жасай алады. Ал атауы «стрим» болуы үшін ол жерде не болып жатқаны маңызды емес, сол мазмұнның таралу жолы маңыздырақ, бұл – интернеттегі тікелей эфир. Стримдердің түрлері көп, бірақ олардың бәрін біріктіретіні – оның технологиялық жағы.

Ал енді подкастиңге келсек. Мазмұн «подкаст» деп аталуы үшін ол интернетте <enclosure> деген тегі бар RSS-арна арқылы таралуы керек. Осы жерде жаңағы стриммен ұқсастығы мен үшін айқын. Подкастиңді технология ретінде алатын болсақ, мазмұнның құрылымына қарағанда, оның тұтынушыға жету жолы маңызды. Кез келген нәрсені таратуға болады, бірақ таралу жолы белгілі болуы керек, ол – RSS-арна.

Осыған орай «стрим» және «подкастиң» ұғымдары интернетте таралу жолына байланысты бөлек жанр бола ала ма?

Жанр әлде санат

«Подкаст» және «стрим» терминдері аудио, бейнемазмұнды жеткізудің нақты әдістеріне қатысты екені рас болса да, олар дәстүрлі мағынада жанр емес. Өйткені жанр әдетте мазмұнның өзіне, оның құрылымына байланысты. Мазмұнның жанры оның жеткізілу жолына еш қатысы жоқ. Мысалы, комедиялық подкаст жеткізу әдісіне байланысты подкаст болады, ал жеткізілген мазмұн түріне байланысты оның жанры – комедия.

«Подкаст» пен «стримді» жеткізу әдісіне байланысты санат (category) ретінде қарастыруға болады. Шығарманың жанры оның тақырыбына, стиліне және форматына байланысты анықталса, жеткізу әдісі жай ғана мазмұнды тұтынушыға қалай таратып, қалай қабылдағанын білдіреді.

Санат – ұқсас сипаты немесе қасиеті бар, бірге жіктелуі мүмкін заттар тобы. Санаттың мақсаты күрделі ақпаратты жүйелеп, түсінуді; байланысты объектілер мен идеяларды тауып, оларды салыстыруды жеңілдету.

Бұл мағынада, «стрим» мен «подкастиң» – «теледидар», «радио» сияқты аудио немесе бейнемазмұнды жеткізу санаты. Жеткізілетін мазмұн комедия, драма, білім беру, жаңалықтар және т.б. сияқты әртүрлі жанрларға жатуы мүмкін, бірақ жеткізу әдісін санаты айқындайды.

Қорытынды

Подкастиң технология ретінде жанр бола алмайды, ал подкасттың жанры болуы мүмкін.

1 MediaКурылтай 2022 KZ, басталуы 07:39:09-да.

2 Стрим деген не, стример деген кім?

Подкастты телефонда тыңдау туралы

Posted on by

Телефонда подкаст тыңдау – мен үшін аудио мазмұнды тұтынудың ең ыңғайлы тәсілі. Қазір iOS және Android құрылғылары үшін подкаст тыңдауға ыңғайлы көптеген ақылы және тегін қосымшалар бар. Бұл пост телефонда подкаст тыңдау жайында.

Подкастты телефонда тыңдаудың бірінші қадамы – подкаст қосымшасын телефонға жүктеп алу. iOS құрылғыларындағы App Store мен Android құрылғыларындағы Google Play Store-да көптеген тегін подкаст қосымшалар бар. Ішіндегі танымалдары Apple Podcasts, Google Podcasts және PocketCasts.

Подкаст қосымшасын телефоныңызға орнатқаннан кейін, сізді қызықтыратын тақырыптағы подкастты іздесеңіз болады. Аты, тақырыбы немесе подкаст жүргізушісі бойынша іздеуге болады.

Сізге ұнайтын тақырып туралы подкастты тапқаннан кейін оған жазылып алыңыз. Сонда подкасттың жаңа эпизодтары шыққан бойда телефоныңызға хабарлама келеді және ол эпизод автоматты түрде телефоныңызға жүктеледі.

Эпизодты тыңдау үшін подкаст қолданбасында «play» тетігін түртіңіз. Басқару элементтерін пайдаланып тыңдауды басқара аласыз: тыңдауды паузаға қойып, оны алға немесе кейін айналдырып және тыңдау жылдамдығын басқара аласыз.

Телефонда подкаст тыңдаудың басты артықшылығы – ыңғайлылық. Жол жүру, жаттығу немесе басқа тапсырмаларды орындау кезінде тыңдай аласыз. Бұл сүйікті подкасттарыңызды тыңдап жүріп басқа да тапсырмаларды орындауға мүмкіндік береді.

Телефонда подкасттарды тыңдаудың тағы бір артықшылығы – аудио мазмұнның кең кітапханасы. Саясат, жаңалықтар, ойын-сауық пен хобби туралы мыңдаған подкаст бар. Әркім өзіне ұнайтын тақырыпта, өзіне пайдалы және қызық болатын подкаст таба алады.

Телефонда подкаст тыңдаудың бірнеше қадамы:

  1. Подкаст қосымшасын жүктеп алыңыз: App Store (iOS құрылғылары үшін) және Google Play Store (Android құрылғылары үшін);
  2. Орнатылған қосымшадан сізді қызықтырған тақырып бойынша подкастты іздеп табыңыз;
  3. Керекті подкастты тапқан соң оған жазылып алыңыз. Сонда сіз бұл подкастты жоғалтып алмайсыз және ол подкасттың жаңа эпизодтары шыққанда сізге хабарлама келіп тұрады;
  4. Енді тақырыбы қызықтырған эпизодты түртіп оны ойнатыңыз. Құттықтаймын, сіз енді подкаст тыңдай білесіз 🙂

JavaScript бағдарламалау тілін меңгеріп жүрмін

Posted on by

Күзде веб-бағдарламашы мамандығын үйрететін офлайн-курсқа түскенімді QazPodcast-тың эпизодында айтқанмын. Сол курсты әлі оқып жүрмін. Шынымды айтсам, маған басында сабақ «қызық» болмады. Баяғы сол HTML, CSS дегендерді көрсетті. Ол көрсеткендердің бәрін мен бұрыннан білетінмін. Сабақта ішім пысатын еді. Осылай ары қарай жалғаса берсе, оқуды тоқтатам ба деп те ойлағанмын.

Бірақ екі апта бұрын жағдай өзгерді. Мен әлі жетік меңгермеген JavaScript бағдарламалау тілін оқуды бастадық. Сабаққа қызығушылығым оянып, әр сенбі-жексенбі күндері қуана баратын болдым. Курс басталғалы күткенім осындай сабақтар екен. Маған бір нәрсе ұнаса, мен сол салаға басыммен кіріп кететінім бар. Сөйтіп JavaScript-ке де кірістім. Осы постта сол жиған-түйгеніммен бөлісіп қояйын.

  1. freeCodeCamp деген сайт бар. Бағдарламалау туралы тегін онлайн-курстар. Ағылшын тілінде. Сабақтары мен тесттері ақылы курстардан кем емес. Мен өтіп жүрген офлайн-курстың сабақтарымен қоса, freeCodeCamp-тағы «JavaScript Algorithms and Data Structures» деген курсты бірге өтіп жүрмін. Сабақтары бірдей деуге болады. Офлайнда өткен тақырыптарды онлайнда шыңдап, онлайнда түсінбегенді офлайн сабақ беріп жүрген мұғалімнен сұрап аламын. Ыңғайлы. Бұйырса болашақта профилімде сертификаттарым жарияланады.
  2. JavaScript-тің орындалуын браузер консолінен қарағаннан әзірге programiz деген қызмет жақсы көмектесіп жүр.
  3. Мен сабақ алып жүрген мекеме code21 деп аталады. Егер Астанада веб-бағдарламашы курстарын іздесеңіз, осы кісілерді қарастырып көріңіз. Ескерту: сабақтар әзірге орыс тілінде. Сұрағанымда болашақта қазақ тілінде де курстар бастаймыз дегендей қылды.
    • Еліміздегі көптеген бағдарламалауды үйрететін курстардың ішінен оларды таңдаған себебім – ол жерде сабақтар офлайн өтеді. Бару-келу уақыт алады, кейде ыңғайсыз десек те, мұғаліммен көзбе-көз сөйлесіп, түсінбеген жерімді сол жерде сұрап алған бағдарламашылыққа басқан алғашқы қадамым үшін маңызды. Оның маңызына өз басым бірнеше рет көз жеткіздім.

Дәл қазір мына тапсырманы шеше алмай отырмын. Менен не сұрап тұрғанын түсіне алар емеспін. Офлайн сабақ басталар алдында мұғалім «сұрақ бар ма?» деп сұрайды. Сол кезде мен жаңағы тапсырманы түсіндіріп беруін сұраймын. Сөйтіп тапсырманы дұрыс түсінгеннен соң оның шешімін табамын. Әрине жауапты қарай салуға болады. Бірақ тапсырманы түсініп, оны өз басыңмен шешкен әлдеқайда пайдалырақ.

Жанры подкастов

Posted on by

Один мой фейсбучный френд выложил свое интервью в ютуб и называет это подкастом. Как будто подкаст это такой жанр, тогда как подкаст жанром не является. Подкаст и подкастинг это про технологию распространения контента.

Понятие жанр относится к типу контента, такого как музыка, фильм, литература и т.д. А подкастинг это про то, как этот контент распространяется. Если какой-либо контент называется подкастом, это значит, что этот контент распространяется в интернете через RSS-канал, и не важно какого жанра этот контент.

Сами подкасты могут быть созданы в разных жанрах, например:

  • Новости: подкасты, освещающие новости и текущие события, такие как политика, мировые события и последние новости.
  • Образовательные: подкасты, ориентированные на предоставление образовательного контента, такого как лекции, уроки и интервью с экспертами в различных областях.
  • Рассказы, историй: подкасты, которые рассказывают истории в повествовательном формате, такие как вымышленные истории, реальные преступления и личные истории.
  • Наука и технологии: подкасты, в которых обсуждаются научные исследования и технологические достижения, включая интервью с экспертами в этой области.
  • и другие. Жанров очень много.

Таким образом, подкастинг — это технология распросранения, доставки аудио- видеоконтента, а подкаст может быть создан в разных жанрах.