Тәуелсіздік технологиясы

Leave a reply

Подкастиңмен кәсіби айналысып жүрген үш жылда нақ түсінгенім, қазіргі таңда авторға немесе медиаға өз контентін ешбір шектеусіз таратып, аудиториясымен интернетте тәуелсіз байланыс орнатуға мүмкіндік беретін құралдардың бірі подкастиң екен.

Осындай тәуелсіздік – подкастиңнің түбегейлі принципі. Өйткені 22 жыл бұрын Адам Карри подкастиң идеясын көпшілікке таныстырып, ол идеяны Дэйв Уайнер RSS арқылы іске асырғанда, адамдардың интернеттегі тәуелсіздік деңгейі осындай болуы қалыпты болған.

Содан уақыт өте келе интернетте орталықтандырылған Фейсбук, Ютуб, Инстаграм сынды әлеуметтік желілер мен қызметтер кеңінен тарады. Енді автор, өз аудиториясы сол жерде шоғырланғандықтан, өз контентін сол әлеуметтік желінің қас-қабағына қарап отырып жасауға мәжбүр болды. Орталықтанған қызметтердің талаптарына сай контент жасамаса, оның аккаунты не бұғатталады, не жойылады. Автордан сұрамай, ескертпей, аккаунтын толығымен жойып жіберу жайттары қалыпты болып кетті. Менің ойымша, бұл – әділетсіздік, сөз бостандығына қарама-қайшы және автордың тәуелсіздігін шектейтін құбылыс. Олай болмауы керек. Автор не айтса да, не жазса да өз еркі. Егер заң бұзса, жауапкершілікке тартылып, оның мәселесін сот шешкені абзал. Әрине, бұл – идеалистік ұстаным, толығымен дәл осылай бола қоюы екіталай. Десек те, «олай жасай алмаймыз» деп қол қусырып отыра беру қаншалықты дұрыс?

Шешім: жеке сайт ашу, өз аудиторияңызды сол жерге шоғырландыру. Не жазсаңыз да, не жасасаңыз да, алдымен сол сайтқа салу. Мысалы, мына пост алдымен менің жеке сайтымда жарияланған, содан кейін барып басқа жаққа тарайды. Бұл постқа кім ықпал ете алады? Тек қана мен. Инстраграм, Фейсбук бұл постты жойса да, ол менің сайтымда әрдайым жарияланып тұрады.

Ендігі мәселе. Аудиториямен шектеусіз байланыс орнату. Әзірге оның екі жолын білемін:

  1. Электронды пошта
  2. Подкастиң

Мен әзірге электронды пошта тақырыбын жетік зерттеп үлгермедім, ал подкастиң туралы айтарым бар. Жеке хостиң арқылы таралатын подкастты ешкім шектей алмайды. Сайттың мекені бұғатталса да, оны басқа бір мекенге көшіру – бірнеше минутта шешілетін мәселе. Бір мекен бұғатталса, оның орнына бірден екеуін ашып қоюға болады. Шек жоқ. Автор подкаст бастау үшін еш жерде тіркелуі де керек емес, ешкімнен ешқандай рұқсат алудың да қажеті жоқ. Бұл жерде лицензия, сертификат, рұқсат деген әңгіме жоқ.

Қазіргі таңда подкастиңді жанр деп көрсету үрдісі – осындай тәуелсіз технологияның елімізде көпшілікке таралуын шектеп тұрған факторлардың бірі. Мәселені түсіне тұра «подкасттарына» RSS-арна жасамай отырған БАҚ-тар мен инфлюенсерлер бұл жағдайды ушықтырып отыр. Мұны біліп-білмей істеп отырғаны маған белгісіз.

Оның үстіне подкастиң орталықтандырылмаған технология болғандықтан, аудио десе музыканы ойлайтын біздің аудиторияға подкастқа жазылып, оны тыңдау қиын. Подкастиң әлемінде Ютуб сияқты орталық жоқ. Әр қолданбаның бөлек-бөлек подкасттар қоры бар, интерфейстері де әртүрлі. Сондықтан өзі қиын жағдайды, одан ары қиындатпай, ютубта “подкаст” жасап жүрген мекемелер мен адамдар тезірек RSS-арна жасаса деген ой. Ал жалпы алғанда, шешетін мәселе жетерлік. 

Авторға тәуелсіздік беретін технология бар – подкастиң. Ол 20 жылдан астам тарихына қарамастан істеп тұр және жетік дамыған. Ендігі мәселе, елімізде сол технологияны қорғап алып, оны қолдануды аудиторияға үйрету. Егер біз қазір подкаст деген сөйлесу жанры десек, біз осы әлеуметтік желі проблемаларының деңгейінде қала береміз. Ол дегеніңіз сол баяғы сөз бостандығының шектелуіне алып келеді.

Менің подкастиң үшін күресіп жүргенімнің бір себебі осы – автордың тәуелсіздігі. 

Еліміздің Тәуелсіздік күні құтты болсын!

Тегін подкаст-хостиңдер

2 Replies

Негізі әркім подкастын жектынан таратқаны жөн, десек те ондай мүмкіндік бәрінде бола бермейді. Жеке сайт ашу – подкаст жүргізудің ең қауіпсіз жолы, жалпы тұлғаның интернеттегі еркіндігіне апарар жол. Бірақ бұл ақылы қызмет (аса қымбат еме).

Адамдар жаңадан ғана подкаст бастағанда көбіне оның хостиңіне ақша жұмсағысы келмейді. Соны түсінген кейбір подкаст-хостиңдер өз қызметтерін ақысыз ұсынады. Әрине ол 100% тегін емес, олар былай айтқанда «тегін» . Сіз ай сайын ақша төлемесеңіз де, өзіңіз жайлы, тыңдарманыңыз жайлы ақпаратты солармен бөлісіп отырасыз. Ол ақпарат әдетте жарнама берушілерге сатылады. Көптеген тегін қызметтердің ақысы осындай.

Сонымен қатар келесі подкаст-хостиңдерде подкаст бастасаңыз сіздің RSS-арнаңыздың мекені (сілтемесі) сол қызметтің доменіне «байланады» . Бұл деген қауіптің тағы бір түрі. Егер ертең осы қызметтердің қайсыбірі жабылатын болса, ол қызметпен бірге сіздің RSS-арнаңыз да жойылады. Сөйтіп сіз өз оқырмандарыңыздан айырылып қалуыңыз мүмкін. Подкастты басқа хостиңге көшіруге болады, бірақ бұндай қадамдар әдетте тыңдарманнның едәуір азаюына алып келеді.

Әр тегін подкаст-хостиңнің өзіне тән артықшылығы мен кемшілігі бар. Подкаст-хостиңді барлық жайттарды ескере отыра таңдау керек. Егер подкаст деген нәрсені жәй тестілеп көрем десеңіз, төмендегі хостиңдер идеал деуге болады. Ең бастысы бұл хостиңдер келеді-кетеді, ал жеке сайт әрдайым сіздікі болады, демек ол жерде орналасқан подкаст та сіздікі.

Ақысыз подкаст-хостиңдер

  1. CastBox – бұл қызметті тек қана подкаст тыңдауға арналған қолданба ретінде ғана емес, сонымен қатар подкаст-хостиңі ретінде де қолдануға болады. Толығырақ мына жерде жазылған. Бұл – қытайлық компания. Жақында осы қызметте подкаст бастау туралы «Подкастиң негіздері» онлайн-курсына видео-сабақ қосамын.
  2. Mave.Digital – ресейлік тегін подкаст-хостиң. Украина жерінде соғыс бастаған елдің заңдарын бұлжытпай орындайды. Егер сол елдің басшылығына сіздің подкастыңыз, эпизодыңыз ұнамай қалса, күмәніңіз болмасын, ол подкаст та, эпизод та жойылады. Сізге ол жерден көшіп кетуге уақыт берсе рақмет айтыңыз.
  3. Anchor FM – Spotify компаниясына тиесілі подкаст-хостиң. Статистикасы нашар. Өзі подкаст-хостиңі бола тұра RSS-арна дегенді онша ұнатпайды. Менің естуімше Anchor-да орналасқан подкаст эпизодтары Spotify-ға RSS-арнасыз барады. Мұндай процесті подкастиң деп атау – нонсенс. Anchor FM ыңғайы келсе RSS-арнадан арылғысы келеді-ақ, бірақ әзірге ондай қадамдарынан мардымды ештеңе шыға қоймады. Оған қоса ресейліктер бұл хостиңде жарияланған подкасттарды тыңдай алмайды. Соғыс басталғалы Anchor өзін-өзі ресейден бұғаттады. Енді VPN-сіз ол елден ешкім подкаст эпизодын жариялай алмайды да, тыңдай алмайды да.

Сіздің таңдауыңыз қандай?

Ютубқа да жарияланатын подкасттардың парадоксы

Подкасттарын RSS-арна арқылы ғана таратып қоймай, видео нұсқасын ютубқа жариялайтын подкастерлер, әдетте қай жерде болмасын тек сол ютубқа ғана сілтемемен бөліседі. Мысалы, жаңа эпизод шыққанда да, подкастқа сілтеме бергенде де. Ал подкаст-тұғырлардың сілтемесін тыңдарман арнайы сұрағанда ғана береді. Сөйте тұра кейде бұл санаттағы подкастерлер «подкасттың аудио-нұсқасын көп адам тыңдамайды» деген ойымен бөліседі. Ол орынды. Мен осындай естігенде ол кісіге мынандай сұрақ қойғым келеді:

Бұрын соңды подкаст тыңдап көрмеген, оны қалай тыңдайтынын білмейтін адам, егер оған подкаст тыңдаудың жолдарын көрсетпесе, ол оны қайдан біледі? Қазақстандағы подкасттың потенциалды тыңдарманы әзірге подкаст тыңдауды білмейді, дағдыланбаған. Оларға альтернатива ұсынып, подкаст тыңдауды үйрету керек. Сонда аудитория болады.

Тыңдарманды ютубқа ғана тартпай, қосымша сілтемелерді беріп отыратын подкастерлер, подкаст-тұғырларда едәуір тыңдарман жинағанын айтады. Оны өзім де көріп отырмын. Мысалы, суретте көрсетілген Тимур Балымбетовтың статистикасын* қарап көріңіз.

Байқауымша мынандай цифрларды тіпті кейбір арналардың ютубқа салған видеолары да жинамайды.

Мен Тимурға сайт ашып, подкастына RSS-арна жасап бердім, ал ол өз аудиториясына подкаст тыңдауды, оған жазылуды көрсетті. Ол жұмысты әлі де жалғастырып келеді. Сөйтіп оның қазір ютубтан басқа жерде де, қосымша аудиториясы бар. Ойлап қарасақ Қазақстанда ютубтан контент тұтынбайтын, видео емес аудионы қалайтын адамдар да бар ғой.

Қазақстанда подкаст тыңдайтын аудитория бар және ол ауқымды. Жасаған контентіңізді тұтынудың басқа да жолы бар екенін көрсетіңіз, аудиторияңызға подкаст тыңдауды үйретіңіз.

*Статистиканы Тимурдың рұқсатын алып жариялап отырмын.

Обращение к AIRAN Media

Дорогая редакция, AIRAN Media. На своём ютуб-канале вы публикуете разговорные видео и называете это подкастом. К сожалению, это не подкаст. Давайте объясню подробнее.

Дело в том, что подкаст — это набор аудио- и/или видеофайлов, распространяемых в Интернете через открытый RSS-канал. Подкаст состоит из одного или нескольких эпизодов.

А подкастинг — это процесс распространения коллекции аудио- и/или видеофайлов в Интернете через открытый RSS-канал, то есть технология и жанрам никакого отношения не имеет.

Я честно искал RSS-канал вашего “подкаста” по всем мне известным базам данных: PodcastIndex, Apple Podcasts, Google Podcasts, ListenNotes. Не нашёл.

Подкастинг – это одна из самых свободных, доступных технологии в интернете с 22-летней историей. Мне, как человеку, который профессионально занимается подкастингом в Казахстане, хотелось бы, чтобы эта технология распространилась в нашей стране так же, как и во всём мире.

Дело вот в чём. Отчасти из-за того, что некоторые СМИ публикуют на своих ресурсах разговорные видео без RSS и называют это подкастом, происходит подмена понятий, в следствии чего, у казахстанской аудитории растёт медиаБЕЗграмотность. Аудитория тоже думает, что подкаст – это форма свободного разговора. Эти СМИ путают разговорный жанр с технологией распространения контента.

Я прошу вас, хотите делать подкаст, делайте подкаст. Это делается путём распространения аудио или видео через RSS-канал.

Готов ответить на все ваши вопросы о подкастинге и помочь с созданием RSS-канала для вашего подкаста, а также с его дистрибуцией.

Қазіргі подкаст-студиялар жайында

Астана мен Алматыда подкаст-студиялары ашылып жатыр. Әзірге «дыбысты керемет жазатыны бар» деп айта алмаймын. Клиенттерім редактураға жіберген аудиоларынан сапасын анық естіп жүрмін. Подкаст-студиялар аудио сапасына неге көп мән бермейді деп сұрасаңыз менің бір ойым бар:

Өйткені ол студиялар көбіне видео түсіруге бағытталған, сондықтан аудио екінші орында қалатын сияқты. Оларды да түсінуге болады. Қазақстанда тек аудиомен айналысатын студиялар алысқа бармайды екен. Оны 2021 жылы тек аудиоподкастиңмен айналысатын подкаст-студия ашқанда түсіндім. Өкінішке орай ол студияны сол жылы жабуға тура келді.

Көпшіліктің сұрайтыны видео. Адамдар көбінесе көретіні ютубтағы «подкаст» болғандықтан, олар да сол жерде «подкаст» бастағылары келеді. Подкастиң әңгімелесу жанры емес, технология екенін білмегендіктен шығар. Әрине кез келген медианы «подкаст» деп атай салса, ол подкастқа айналып кетпейді. Бейне немесе аудионы подкаст қылу үшін RSS-арна жасау керек. Бұл жерде RSS-арна жасау студияның жұмысы ма, жоқ подкастердің жауапкершілігі ме, әлі талқыланатын мәселе.

Сондықтан қазақстандық аудиомен ғана айналысатын подкаст-студия Қазақстан нарығымен ғана шектелмуі керек екен. Бірден халықаралық деңгейге шығуды ойластырған жөн. Әлемдік подкаст нарықта жұмыс істеу өте тиымды. Мысалы, бір сағаттық сұқбатты редакциялау орташа есеппен 300-400 АҚШ доллары шамасында.

Әлемдік подкаст нарығына шығу тек подкаст-студияларға ғана қатысты емес, қазақстандық кез келген подкастер ағылшын тілінде сапалы контент жасаса өз аудиториясын табады, ал аудитория табыс әкеледі.

Подкастыңызды студияда жазғанда, сол студия жазатын аудионың сапасына мән беріңіз. Әдемі декорация, орналасу орны деген сынды нәрселер әрине жақсы, бірақ, әдетте подкастиңде аудио бірінші орында.

Новые «подкасты», старые вопросы

Радует, что теперь и русскоязычные медиа в Казахстане взялись за подкасты. Добро пожаловать! Но и там пока не без тех же самых проблем, что и были с казахоязычными «подкастами». А именно, креаторы местами путают жанр с контентом. Давайте еще раз распишем.

Подкастинг это не разговорный жанр, технология распространения контента. Подробно о том, что такое подкастинг и что такое подкаст я рассказывал вот в этих эпизодах:

  1. Что такое подкастинг?
  2. Что такое подкаст?

Как вы догадываетесь это разные вещи. Если у вас появятся вопросы или нужна будет помощь – пишите, с радостью помогу. Я уже три года фул-тайм занимаюсь только подкастами. Решаю ВСЕ вопросы, касательно подкастов начиная с консультации и обучения, заканчивая подкастом «под ключ» и маркетингом подкаста: podcasting.center.

На написание этого поста сподвигло появление двух «подкастов». Первый называется «Осколки» . Ведущие уже работают над созданием RSS. На связь вышел Yerulan Kussainov.

А второй называется «AIRAN Podcast», «подкаст» пока публикуется только на новостном ютуб-канале AIRAN. Из команды Айран я знаю только Маржан Ельшибаеву. Маржан, давайте создадим RSS для вашего контента и сделаем его реальным подкастом.

Тема, которые поднимаются на этих «подкастах» очень важные и хотелось бы потреблять этот контент как подкаст.

Инди-уеб

Әлгінде бір кісімен жұмыс барысында танысып, барымша подкастиңді түсіндіріп отырып, өз болашағым жайында мына бір нәрсені байқадым.

Подкастиң маманның (тіпті кез келген подкаст бастаған адамның) жеке тәуелсіздігіне апарар жолдың басы ғана екен.

  1. Оқырмандарыңыз сіздің барлық жазбаларыңызды нақты алып отырады және олар сізбен әрдайым байланыста болады. Оның 3 жолы бар: сайтқа тіке кіру арқылы; сайттың RSS-арнасына жазылу арқылы; email-таратылымыңызға жазылу арқылы.
  2. Егер подкастты жеке сайтыңыздан таратсаңыз, демек ол мазмұн толығымен сіздікі деген сөз. Ешбір корпорация оған ықпал ете алмайды, сізден басқа ешкім оны өшіре алмайды, таралуын шектей алмайды, бұғаттай алмайды (сот шешімінсіз).
  3. Сіз жеке сайтыңызда тек подкаст қана емес, КЕЗ КЕЛГЕН нәрсе жасай аласыз және оның бәрі сізге тиесілі болады. Блог, фотоальбом, видеохостиң, онлайн-курс платформасы, онлайн дүкен, жеке электрондық пошта, бәрін ашуға болады.

Бұл сол кездесу кезінде басыма бірден келген ойлар. Осы ойларым бойынша іздеу жүйесін ақтарғанда “indieweb” деген қозғалысқа тап болдым. Бұл қозғалыстың ұстанымдары менің жеке ұстанымдарыма өте жақын екен.

Енді ақырындап сол қауымдастықты зерттеп, білмегенім болса үйренемін. Нәтижелерін www.yeldar.org мекеніндегі жеке блогымда жазамын.

Айтпақшы, бұл жазба алдымен сол блогымда жарияланған, содан соң барып әлеуметтік желілерге кросспост жасап отырмын. Indieweb қағидасына 100% сәйкес.

Егер менімен бірге зерттеймін десеңіздер indieweb.org сайтында керекті ақпараттың бәрі жиналған екен.

«Ыңғайсыз» адам

Өз бағдарламаларын подкаст деп атағысы келетін, бірақ RSS-пен жұмыс істегісі келмейтін адамдар үшін мен қаншалықты «ыңғайсыз» екенімді іштей түсінемін.

Біз мазмұнды тұтынудың орталықтандырылған жүйесіне үйреніп қалғанымызды да түсінемін. Подкастиңнің қалай жұмыс істейтінін түсіну қиын. «Немене? Бір подкаст бірден 50 қолданбада жарияланады?! Не үшін? YouTube, TikTok бар ғо…» деп.

Оған қоса «подкаст» сөзі қазір трендте екенін де түсінемін. Сондықтан да көпшілік подкаст бастағысы келетіні таңқаларлық емес, әсіресе БАҚ-тар.

Бірақ! Подкастиңнің 20 жылдық тарихы бар. Подкастиң технология ретінде осы күнге дейін сақталып келгені – адамдар технологияны жанрмен шатастырмағанынан. Егер біз қазір сұхбат пен әңгіме жанрын подкаст деп атасақ, «ертең» подкастиң көпшілікке тарамай қалады. Ол бүкіл әлемде гүлденеді, бірақ Қазақстанда емес. Блогиң сияқты. Бізде екінің бірі блогы жоқ блогер. Instagram, Facebook – бұл әлеуметтік желілердегі аккаунттар, бұл блогтар емес (менің түсінігім бойынша).

Блогиңнің жік-жігін ашып талдау қиын іс. Бірақ подкастиңге келген мүлдем басқа жағдай. Мұнда бәрі анық: аудио/бейне RSS арқылы таратыла ма? Бұл подкаст! RSS жоқ па? Бұл подкаст емес. Болды. Жанрға қатысы жоқ.

«Трендті» ұстанып, подкаст жасағыңыз келе ме? Мархабат, подкаст жасаңыз. Қалай екенін білмейсіз бе? Байланысыңыз: мен сізге бәрін айтып беремін, көрсетемін, үйретемін, тіпті барлық жұмысты да сіз үшін жасап беруге дайынмын.

Мысалы, алдыңғы күні Қазақстан Республикасының Ұлттық Академиялық Кітапханасы -ның қызметкерлеріне подкастиң негіздері бойынша дәріс оқыдым. Gaziza Kudaybergen -мен желтоқсан айында тағы бір кездесу өткіземіз деп келістік.

Мен подкастиңді жақсы көремін және оның Қазақстанда дұрыс түсінігі таралғанын қалаймын.

Әр қиындық ішінде мүмкіндік жатыр. Маған көпшілікке төтеп беру оңай емес, бірақ бұл күрес маған біраз мүмкіндіктер ашып жатыр. Сондықтан сіз де подкастиңнің «қиындығына» мойымай, оның сізге берер мүмкіндіктерін ойлап қойыңыз.

О развитии и распространенности подкастинга в Казахстане

Спасибо Камшат Әбдірайым, что тегнула меня в записи Айсулу Тойшибекова, где она размышляет о подкастинге в Казахстане.

Уже более двух лет я веду борьбу за подкастинг, который основан на RSS и хочу добавить свои пять тыинок к аргументам Айсулу.

Мы никоим образом не против YouTube или других стриминг платформ. Мы за сохранность и развитие той технологии, с которой мы работаем – подкастинга.

Подкастинг и RSS никому не принадлежат. Это открытая, общедоступная, бесплатная технология. Каждый у себя на компьютере может создать свой подкаст и вещать его с этого же компьютера в мир.

Когда мы говорим о распространённости подкастинга в Казахстане не нужно путать это с его развитием. Подкастинг, как технология, развит в Казахстане так же, как и в мире. Распространенность и развитие – разные понятия прошу их не путать.

Не_распространённость подкастинга в Казахстане в широкие массы объясняется тем, что потребление подкастов сильно отличается от того, к чему привыкла аудитория. Подкастинг основан на RSS и децентрализованная, тогда как всё к чему мы привыкли в эти дни YouTube, Instagram, Tiktok – централизованные.

Подкастинг не имеет никакого отношения к жанру, это способ дистрибуции контента.

Очень верно было сказано о том, что нельзя прогибаться под сиюминутные потребности аудитории, а предлагать варианты путей потребления контента. Когда у меня есть выбор между потреблением контента из централизованного Ютуба или через подкастинг я в 10 случаях из 10 выбираю подкастинг.

Давайте приступим к действиям. Коротко перечислю, что мы делаем для защиты подкастинга в Казахстане за последние два года.

  1. Это постоянные дискуссии и разъяснительные работы о том, что такое подкастинг. Благо есть хороший результаты. Хотите называть свой контент подкастом? Делайте подкаст. Будьте тем, как называетесь. Сырты бүтін, іші түтін болмайық.
  2. В этом году весной был проведён первый Құрылтай подкастеров в Казахстана. В 2023 году планируем организовать второй Құрылтай. Об этом всем говорю в своем подкасте QazPodcast.
  3. Два года назад я создал и бесплатно выложил в сеть курс по основам подкастинга на казахском языке «Подкастиң негіздері». На данный момент продолжаю его развивать: обновляю уроки, добавляю новые.
  4. Принимаем участие в записи телепередач на ТВ и видеопроектах на Ютубе, где также общаемся о том, что такое подкасты.
  5. Продолжаем делать подкасты – это самый верный путь, который поможет нам защитить и развить подкастинг в Казахстане.

Ссылки из поста:

Орыс тілі кімге тиесілі?

Осы жылы басталған Украина соғысы кезінде адамдар Ресейге қатысты нәрселерден бас тарта бастады. Соның ішіне Орыс тілі де кірді. Мен осы ағынға ілігіп орыс тілінде жариялап жүрген подкасттарымды тоқтаттым. Кейін орыс тілімен менің интеграциям тым терең екенін байқадым: ол тілді жетік білгендіктен сол тілде оқимын, жазамын, тыңдаймын. Бірден бас тарту қиын екенін түсіндім. Әсіресе мен баяғыдан тыңдайтын Орыс рок музыкасын тыңдамау қиын болды.

Содан кейін көптеген ресейлік рок-әншілер Ресейдің Украинада бастаған соғысына қарсы шыға бастады. Енді олардың музыкасын тыңдауға болады деген сөз бе? Әлде орыс тілінде болғандықтан әрі қалай cancelling мәдениетін ұстанып тыңдамау керек пе?

Осы мәселені ойлай келе мен мынандай ойға келдім:

Орыс тілі Ресейге немесе орыстарға тиесілі емес. Кез келген тіл адамзатқа ортақ.

Мысалы, Ағылшын тілін алатын болсақ. Ол тілде екінің бірі сөйлейді. 59 елдің ресми тілі. Қаншама халықаралық ұйымдар осы тілде сөйлейді. Сол елдер мен ұйымдар Ұлыбританияға тиесілі емес қой? Ағылшындар тіпті оларға тыйым да сала алмайды. Мен ағылшын тілінде сөйлесем Ұлыбританияның саясатын қолдаймын деген сөз емес қой? Дәл солай Орыс тілене келгенде осындай санатта ойлайтынымыз бұрыс іс деп білемін.